wie.ben.je.vandaag.het.maakt.niet.uit. ik.koester.herinneringen.

Van 5 tot 29 januari 2023 kan je in de exporuimte van de bibliotheek Kris Lambert Oostende het kunstproject Wie.ben.je.vandaag.het.maakt.niet.uit.ik.koester.herinneringen. gaan ontdekken. Deze participatieve expo is het resultaat van een interactie tussen kunstenaar Nieke Swennen, Brigitte Angelescu, kinesitherapeut met creatieve talenten, en de bewoners en medewerkers van woonzorgcentrum ’t Ponton.

Wij weten niet wat de expositie met jullie zal doen maar zijn blij dat wij deze expositie met de buitenwereld kunnen delen.

Hoe zijn wij binnen ’t Ponton op dit idee gekomen? Een belangrijke factor in ’t Ponton is onze referentiepersoon dementie. Aangepaste zorg geven aan personen met dementie vergt naast de nodige kennis ook een aantal vaardigheden.

Heidi Heldenbergh, referentiepersoon dementie woonzorgcentrum ’t Ponton: “In ’t Ponton hebben wij een werkgroep dementie. Elk jaar gaan wij op zoek naar een actie/project voor Werelddag Dementie. Hierbij streven wij er naar om dementie onder de aandacht brengen. Weliswaar telkens met een andere invalshoek. Wij zijn fier om de verwezenlijking van dit project te kunnen delen. Een toepasselijk woord: delen. Vaak bestaat mijn taak als referentiepersoon dementie uit delen van informatie over het ziektebeeld. Het project bood de mogelijkheid om naast informatie te delen, ook gevoelens te delen met elkaar. Kunst? Elk van ons heeft een andere kijk, een andere mening over het project. De ene ziet het al positiever of de andere.

Dit is wat kunst nu eenmaal doet met ons. Dementie is gelijkaardig. Een andere mening, een ander standpunt: vanuit het hart, kennis, gevoel, professionaliteit, … En dat mag. Het zorgt ervoor dat wij luisteren naar elkaar.

De visie van de kunstenaar: Nieke Swennen, kunstenaar en creatief therapeut vzw Squatina: Eind 2021 kwam ik terecht in het ergo-kiné-animatieteam in ’t Ponton. Ik was onder de indruk van wat er allemaal omgaat in het leven van mensen met dementie en wou hier deel van uit maken. Dit vond ik bijzonder. Hierdoor kwam het idee om kleihoofden te maken. Eerst alleen, daarna ben ik aan kleiworkshops begonnen met de bewoners. Nadien werden deze in mijn atelier kunstig bewerkt tot volwaardige beeldjes. Gezien de ernst van het thema was er behoefte om traag en in de diepte te werken, dan eerder snel een kunstconcept op te bouwen. Eind ’22 is dit project tot een afwerking gekomen.

Deze expositie draait rond ziekte maar ook rond zorg. Hoe beschouwt men bewoners met dementie in ’t Ponton? Mijn kunstantwoord op deze vraag is confronterend, soms zelfs donker en beangstigend. Maar tegelijkertijd wil ik ook de zachte menselijkheid aantonen in de zorgwoorden van de collega’s die werken in het woonzorgcentrum. Wij willen deze expo voelbaar maken voor de bezoeker. Ik zie deze expo even kwetsbaar en confronterend als dementie zelf en toch zacht, net zoals de zorg.

Brigitte Angelescu, kinesist met een passie voor creativiteit, woonzorgcentrum ’t Ponton: “Door het nemen en bewerken van foto’s willen wij via een fotoreeks het proces ‘dementie’ aantonen. Er is gewerkt met een techniek: blinddruk. In de foto’s gaan wij op zoek naar het meest uitspringende kenmerk. Vaak is dit een kenmerk van de persoonlijkheid van de bewoner. De wazige mist wordt uitgebeeld door de foto te laten vervagen maar de uitspringende kenmerken blijven. Het biedt een sprankel van hoop als wij af en toe terug connectie hebben met de bewoners.”

Reacties vanuit het gastenboek van bewoners, medewerkers, bezoekers centrum voor dagverzorging en families die in september ’22 de expo in ’t Ponton konden bezoeken:

- “Woorden te kort” - bewoonster Kathy

-“Aandacht voor de bewoners op welke manier ook, is nooit te veel” - medewerker Hilde

-“Een originele benadering van wat dementie is. Wij zijn blij dat wij ons aandeel hebben gekregen bij de creatie van dit prachtige werk” -bezoekers dagcentrum

- “Prachtige uitbeelding van een moeilijk onderwerp. Verschillende emoties komen los bij het bewonderen van dit werk.” Familie bewoner

Intuïtieve createchnieken kunnen een krachtig hulpmiddel zijn voor vrije zelfexpressie. Het is een vrije manier van creativiteit zonder oordeel. Het kan helpen om uit ons vaak drukke hoofd te komen en de dagelijkse sleur even los te laten. Wij kunnen hierbij ons gevoel laten spreken en onze eigen creativiteit de ruimte geven die het verdient. Creativiteit zonder vooropgezet plan kan een manier zijn om iets authentieks in onszelf aan te raken en in beeld te brengen. Via dit kunstproject willen ‘wij’ elkaar ontmoeten en nodigen wij elkaar uit om in dialoog te gaan over deze dagelijkse realiteit: leven, wonen, werken met mensen met dementie. Er is maatschappelijk nog een weg te gaan en dat is prima. Niet alleen het resultaat is waardevol. De weg daar naartoe is dat ook.

“Dementie wordt de epidemie van de 21ste eeuw genoemd”, aldus Connie Depotter, directeur woonzorgcentrum ’t Ponton.

’t Ponton is gekend voor zijn warme, degelijke zorg voor elk individu. Een hoge zorggraad waarbij elke werknemer tot het uiterste gaat om alle (zwaar) zorgbehoevende ouderen te ondersteunen, staat centraal. 35 jaar geleden werd in onze voorziening al volop ingezet om persoonsgerichte zorg voor ouderen met dementie in het DNA van onze medewerkers in te bouwen. Dit is waar wij op vandaag heel sterk in zijn geworden. Die keuze maakt dat wij, met kleine en grote stappen, samen met de bewoners, hun familieleden en naasten, dagelijks bouwen aan een samenwerking waar de persoon met dementie in de maatschappij wordt gezien als mens.

Wij vormen als ware het “Ponton”. Dit is een platform met als voornaamste doel: ondersteuning bieden. ‘Wij’ staat hier voor iedere betrokkene en dat is niet alleen de persoon met dementie zelf. Wij gaan samen op zoek naar de kracht van de bewoner met dementie.

Elke dag opnieuw voelen wij de warme aanwezigheid van mensen die op hun manier nog ZIJN. Mens zijn